Hà Nội là nơi tập trung số lượng làng nghề lớn nhất trong cả nước (với 1.350 làng nghề và làng có nghề). Các làng nghề Hà Nội hội tụ tới 47 nghề trong tổng số 52 nghề truyền thống của cả nước.
Thông tin cụ thể tại Hội nghị “Hợp tác phát triển sản phẩm làng nghề Hà Nội và các tỉnh phía Bắc” ngày 22/11, ông Tôn Gia Hóa, Phó Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Việt Nam cho biết, tổng doanh thu hàng năm từ các làng nghề trên địa bàn Hà Nội ước đạt bình quân trên 20.000 tỷ đồng. Kinh tế làng nghề có sự tăng trưởng cả về doanh thu, giá trị sản xuất và giá trị xuất khẩu qua các năm.
Trong đó, có khoảng 100 làng nghề đạt doanh thu từ 10 - 20 tỷ đồng/năm, gần 70 làng nghề đạt từ 20 - 50 tỷ đồng/năm và khoảng 20 làng nghề đạt trên 50 tỷ đồng/năm, đóng góp đáng kể vào ngân sách địa phương.
Sự phát triển của các làng nghề cũng giúp cải thiện thu nhập cho người lao động. Con số này hiện đạt bình quân 5 - 6 triệu đồng/người. Mức thu nhập này nhìn chung còn thấp và không đồng đều nhưng vẫn cao hơn so với lao động thuần nông.
Đáng chú ý, lao động làng nghề tại một số quận, huyện đạt từ 60 triệu đồng/người/năm như: Nam Từ Liêm, Tây Hồ, Hoài Đức, Bắc Từ Liêm, Thạch Thất…
Tuy vậy, ông Hóa cũng chỉ ra, các làng nghề Hà Nội vẫn đứng trước nhiều khó khăn và thách thức, như vật tư đầu vào còn phụ thuộc vào nhập khẩu, vùng nguyên liệu chưa tập trung, quy mô sản xuất còn nhỏ và manh mún.
Đặc biệt thị trường tiêu thụ thiếu ổn định và chưa đa dạng trong lúc yêu cầu về chất lượng sản phẩm ngày càng cao với các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe.
 |
Hội nghị “Hợp tác phát triển sản phẩm làng nghề Hà Nội và các tỉnh phía Bắc” nằm trong khuôn khổ Chương trình vinh danh nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề Việt Nam lần thứ X năm 2022. |
Do đó, ông Hóa đề cập đến một định hướng gỡ khó, tạo đất sống lâu dài cho các nghề truyền thống là “Du lịch làng nghề”.
Phó Chủ tịch Hiệp hội làng nghề đề xuất, cần sự hợp tác, liên kết giữa các địa phương để phát triển sản phẩm, hình thành chuỗi du lịch làng nghề. Đây là con đường tốt nhất để khắc phục những yếu điểm hiện tại của sản xuất làng nghề.
“Du lịch làng nghề sẽ là cầu nối gắn kết giữa cơ sở sản xuất và tiêu thụ, thông qua các hoạt động hợp tác góp phần bảo tồn và phát triển các làng nghề một cách bền vững”, ông Tôn Gia Hóa chia sẻ.
Đa dạng hình thức du lịch làng nghề
Định hướng phát triển du lịch làng nghề cũng được đông đảo các cơ sở nghề truyền thống trên địa bàn Hà Nội hưởng ứng.
Ông Phạm Khắc Hà, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc cho biết, không chỉ tổ chức tốt hoạt động sản xuất kinh doanh, làng lụa Vạn Phúc còn gắn kết với du lịch, dịch vụ.
“Các cơ sở sản xuất đang kết hợp mô hình cho du khách tới tham quan, trải nghiệm quy trình làm ra sản phẩm, giúp khách hàng thấy được giá trị chất lượng của sản phẩm lụa nơi đây để yên tâm lựa chọn mua sắm. Qua đó, bảo tồn được nét văn hóa truyền thống mà còn giải quyết được công ăn việc làm, cải thiện thu nhập cho người dân địa phương”, ông Hà chia sẻ.
Tiêu biểu, để phục vụ du khách trong mùa du lịch, trong dịp SEA Games 31, các cơ sở kinh doanh tại làng lụa Vạn Phúc đã sản xuất đa dạng các sản phẩm làm quà tặng như: Khăn, cà vạt, áo dài nhằm giới thiệu, quảng bá với du khách sản phẩm làng nghề.
Câu chuyện phát triển sản phẩm gắn với du lịch cũng được áp dụng tại Làng nghề sơn mài Hạ Thái. Đây là làng nghề có truyền thống lâu đời từ khoảng thế kỷ XVII còn được gìn giữ đến ngày nay.
Theo bà Nguyễn Thị Hồi, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề sơn mài Hạ Thái, làng nghề này là một trong 7 điểm du lịch làng nghề của TP Hà Nội. Việc phát triển du lịch làng nghề chính là cơ hội để địa phương quảng bá, bán sản phẩm trực tiếp cho khách tham quan.
 |
Sản phẩm sơn mà Hạ Thái. |
“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ đưa vấn đề phát triển làng nghề là một trong những chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội. Nhiều doanh nghiệp trong làng nghề mong muốn kiến nghị TP Hà Nội tổ chức nhiều hội chợ thủ công mỹ nghệ mang tầm quốc tế, qua đó thu hút doanh nghiệp nhập khẩu nước ngoài giao thương”, bà Hồi kiến nghị.
Đối với Gốm Chu Đậu là một trong những dòng gốm cổ cao cấp nhất của Việt Nam cũng được ông Nguyễn Hữu Thức, Tổng Giám đốc Công ty CP gốm Chu Đậu cho biết sẽ tăng cường liên kết các tours du lịch với các làng nghề.
Theo ông Thức, tổ chức các chương trình trải nghiệm cho du khách đến tham quan trong các tours du lịch làng nghề sẽ tích cực quảng bá hình ảnh, nét văn hóa của làng các nghề truyền thống đối với bạn bè trong nước và quốc tế.
Sáng kiến “Làng thủ công năng động” của Trung tâm Nghiên cứu Phát triển thương hiệu Làng nghề đề xuất sự hợp tác từ các làng nghề và cộng đồng nghệ nhân ở các địa phương.
Dự án “Làng thủ công năng động” sẽ là một nguyên mẫu được chạy thử là bộ sưu tập ảnh về các sản phẩm được làm mới để giới thiệu và bán tại trung tâm khách hàng, cùng với kênh bán hàng trực tuyến.
Nền tảng này sẽ hợp nhất (cho điểm khởi động trong khuôn khổ dự án) 100 nghệ nhân và thợ lành nghề, không giới hạn địa lý hành chính để nhằm đến số lượng lớn hơn trong tương lai.
