Giải trình cuối phiên thảo luận trên Nghị trường chiều 27/5 về Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, mặc dù Bảo hiểm xã hội ở Việt Nam còn non trẻ mới 29 năm phát triển, trong khi các quốc gia trên thế giới, chính sách này đã được triển khai vài trăm năm, nhưng Việt Nam đã có 8/9 loại hình bảo hiểm xã hội, cơ bản phát triển tốt và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Bộ trưởng khẳng định chính sách bảo hiểm xã hội được sự quan tâm của cả hệ thống chính trị, sự lãnh đạo, chỉ đạo của các địa phương và được sự ủng hộ của người dân, người sử dụng lao động.
Về rút bảo hiểm xã hội một lần
Về một số nội dung liên quan đến quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định đây là vấn đề nhạy cảm nhất trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) và cũng là vấn đề phức tạp nhất.
Nghị quyết 28 của Trung ương nêu rõ mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài của đất nước để khi người già về hưu đều có lương, có bảo hiểm y tế. Cùng với đó luật cũng phải quan tâm đến đời sống thực tế của người lao động, vì nguyện vọng của một bộ phận người lao động muốn rút bảo hiểm xã hội.
Với các mục tiêu đó, Chính phủ đã đưa ra 2 phương án. Đến ngày 25/5 vừa qua, Chính phủ tiếp tục cho ý kiến về nội dung này và thấy rằng không có phương án nào khác ngoài 2 phương án nêu trong dự thảo Luật, Bộ trưởng cho biết.
Một trong những phương án được một số đại biểu Quốc hội đề xuất là tích hợp hai phương án lại làm một: người đang đóng được hưởng tiếp như phương án 1; người đóng sau này thì hưởng theo phương án 2.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trình bày, sau khi xem xét, các chuyên gia đánh giá rằng, nếu cộng 2 phương án thì "cộng nhược điểm nhiều hơn là cộng ưu điểm". Chính vì vậy, Chính phủ tiếp tục trình Quốc hội đề nghị cho lựa chọn một trong 2 phương án Chính phủ trình.
Hơn nữa, từ Kỳ họp thứ 6 đến nay, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã lấy ý kiến rộng rãi, trong đó qua báo cáo của 5 địa phương có tỷ lệ rút bảo hiểm một lần, tuyệt đại bộ phận ý kiến đều chọn phương án 1, rất ít người đề xuất phương án 2.
Mặt khác, để hạn chế hiện tượng rút bảo hiểm xã hội một lần, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, sẽ có nhiều giải pháp hỗ trợ như chính sách tín dụng, cho vay không lãi...
Dứt khoát phải có, nhưng không đưa vào luật này, mà bố trí vào các nghị định khác, luật khác, Bộ trưởng nói.
Chính phủ trình 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần:
Phương án 1: Chỉ cho người tham gia Bảo hiểm xã hội trước ngày Luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025) được rút một lần. Người tham gia sau thời điểm này không được rút nữa.
Điều kiện để đối tượng này được rút là 12 tháng không thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm và có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Phương án 2: người lao động được rút bảo hiểm xã hội một lần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm.
 |
Đại biểu Quốc hội tham dự phiên thảo luận về Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) chiều 27/5. Ảnh: quochoi.vn |
Lương hưu sẽ áp dụng ở mức cao nhất có thể
Liên quan đến cải cách tổng thể chính sách tiền lương từ 1/7/2024, theo Bộ trưởng Dung, cái khó nhất của cải cách tiền lương là không có tiền, nhưng Chính phủ báo cáo đã dành được 680.000 tỷ đồng để chi cho tăng lương.
Một trong những vấn đề mới, phức tạp, cốt lõi là việc trả lương theo vị trí việc làm. Trong khi đó, phải xác định được danh mục vị trí việc làm, đảm bảo tính ổn định, lâu dài và thường xuyên.
Trước băn khoăn của một số vị đại biểu Quốc hội về việc bỏ khái niệm "mức lương hưu thấp nhất", Bộ trưởng giải thích: "Việc bỏ mức lương hưu thấp nhất không có nghĩa là không còn người tham gia bảo hiểm xã hội ở mức thấp hơn. Đóng thấp hưởng thấp, nhưng thấp còn hơn không, điều quan trọng là có bảo hiểm y tế," Bộ trưởng nêu.
Giải đáp về những băn khoăn của một số đại biểu về "mức tham chiếu", theo Bộ trưởng, bản chất "mức tham chiếu" là khái niệm mới thay thế cho mức lương cơ sở, vì Nghị quyết 27 nêu rõ bãi bỏ lương cơ sở.
"Nếu thời gian tới Nghị quyết 27 còn, chưa bãi bỏ ngay thì mức lương cơ sở hiện nay là 1,8 triệu thì tiếp tục sử dụng. Sau này Nghị quyết 27 tăng lên bao nhiêu thì đó vẫn là mức lương cơ sở và là mức tham chiếu. Nếu cần thiết, mức lương cơ sở 1,8 triệu hiện nay vẫn áp dụng được. Nhưng nếu đến năm 2026 bỏ mức lương cơ sở, thì lấy gì thay thế?" Bộ trưởng lý giải.
Đối với vấn đề hưu trí, theo Bộ trưởng, Thường trực Chính phủ đã họp và Bộ đề xuất người hưởng lương hưu từ 1/7 khi cải cách tiền lương với công nhân viên chức, thì cũng áp dụng ở mức cao nhất có thể.
"Có thể 6 tháng cuối năm nay và đầu năm 2025 chúng ta cân bằng quỹ, chứ không có kết dư. Chấp nhận điều đó để đảm bảo quyền lợi cho người hưu trí," Bộ trưởng khẳng định.
