Sáng 4/6, Quốc hội tiến hành chất vấn nhóm vấn đề đầu tiên thuộc lĩnh vực tài nguyên – môi trường. Có 113 đại biểu đăng ký chất vấn. Ngay đầu phiên chất vấn, Bộ trưởng TN&MT Đặng Quốc Khánh đã nhận được câu hỏi về vấn đề nóng thời gian qua là khai thác khoáng sản và quản lý lĩnh vực này.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn Hoà Bình) cho biết, thời gian qua, để giải quyết khó khăn trong khai thác khoáng sản, nhất là vật liệu san lấp các công trình giao thông trọng điểm, Quốc hội đã cho phép áp dụng cơ chế đặc thù để xử lý vấn đề này. Để giải quyết căn cơ vướng mắc trên, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết cần luật hóa nội dung này thế nào nhằm đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, tạo sự thống nhất, chủ động cho chính quyền địa phương tổ chức thực hiện?
Đại biểu Trần Quang Minh (Đoàn Quảng Bình) đề nghị Bộ trưởng cho biết rõ hơn về công tác khai khoáng, sử dụng và quản lý đất hiếm trong thời gian qua?
Đại biểu Lý Văn Huấn (Đoàn Thái Nguyên) cho biết, công tác thanh tra, kiểm tra là một trong những giải pháp nhằm giảm thiểu, hạn chế tình trạng khai thác tài nguyên trái phép cũng như gây ô nhiễm môi trường. Qua công tác thanh tra, kiểm tra, đại biểu chất vấn Bộ trưởng có kiến nghị xử lý những vụ việc vi phạm như thế nào, và giải pháp trong thời gian tới để tăng cường công tác thanh tra, xử lý.
 |
Đại biểu Lý Văn Huấn chất vấn về công tác quản lý khai thác tài nguyên. |
Đề xuất vật liệu xây dựng thông thường và đất đá sỏi không cấp phép mỏ
Trả lời câu hỏi của đại biểu Đặng Bích Ngọc, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết với cơ chế đặc thù của Quốc hội, vừa qua các địa phương đã thực hiện cấp vật liệu san lấp cho các dự án trọng điểm quốc gia, cao tốc. Thực hiện 8 nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ cũng đã hướng dẫn triển khai, đến nay các dự án đều vượt tiến độ. Điều này cho thấy cơ chế đặc thù mà Quốc hội cho phép đến nay thực hiện rất hiệu quả.
Theo Bộ trưởng, trong quy định hiện hành, quy định để cấp mỏ giống như các kim loại quý, nghĩa là chưa được phân loại, phân nhóm. Dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản trình Quốc hội tại kỳ họp này đã chia 4 nhóm khoáng sản, gồm kim loại quý, vật liệu xây dựng cao cấp, vật liệu xây dựng thông thường và đất đá sỏi, trong đó phân cấp nhóm 3 và nhóm 4 cho các địa phương, theo hướng không cấp phép mỏ mà chỉ đăng ký và nộp nghĩa vụ thuế.
Chế biến sâu đất hiếm
Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Quang Minh, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản trữ lượng lớn như bô xít khoảng 5,8 tỷ tấn, titan khoảng hơn 600 triệu tấn, đất hiếm khoảng 20,7 triệu tấn.
Thủ tướng đã giao cho Bộ TN&MT đề án điều tra cơ bản, đánh giá trữ lượng đất hiếm; trong đó tính toán việc chế biến sâu đất hiếm để phục vụ các ngành công nghiệp như chip, bán dẫn và nghiên cứu xuất khẩu. Bộ TN&MT yêu cầu các địa phương có tiềm năng đất hiếm gồm Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai tăng cường quản lý đất hiếm, tránh khai thác, buôn bán trái phép.
 |
Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn. |
Phân cấp quản lý mạnh hơn nữa cho các địa phương
Trả lời đại biểu Lý Văn Huấn, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, theo Luật Khoáng sản năm 2010 và nghị định hướng dẫn của các bộ ngành, hoạt động khai thác khoáng sản được phân cấp quản lý mạnh ở địa phương, đặc biệt là vật liệu xây dựng.
Thời gian qua, Bộ TN&MT và các bộ ngành liên quan đã tăng cường kiểm tra, giám sát cùng các địa phương. Qua 5 năm, Bộ đã có 12 cuộc thanh tra và 40 cuộc kiểm tra chấp hành về khoáng sản với tổng số 933 lượt giấy phép, phát hiện 258 tổ chức, cá nhân vi phạm, đã ban hành 258 quyết định xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền 30 tỷ đồng.
Qua thanh tra, kiểm tra, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nhận thấy, các chủ án mỏ đã sai phạm về vi phạm công suất cho phép, khai thác ra ngoài ranh giới, hoặc khai thác nhưng không đảm bảo điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường. Theo Bộ trưởng, Bộ sẽ xử lý nghiêm các sai phạm này, nhất là sai phạm có tính liên tục, sau đó sẽ chuyển sang cơ quan chức năng điều tra để xử lý nghiêm.
Thời gian tới, dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản sẽ phân cấp mạnh hơn nữa cho các địa phương. Với trách nhiệm của mình, Bộ trưởng cho biết, Bộ TN&MT sẽ tăng cường đội ngũ thanh tra, kiểm tra, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành và địa phương, thanh tra, xử lý để phát hiện sớm, xử lý sớm việc khai thác khoáng sản, đảm bảo không thất thoát, khai thác trái phép...
