Đây là lễ hội lớn và lâu đời bậc nhất của bà con ngư dân vùng ven biển Thuận An, TP Huế (tỉnh Thừa Thiên - Huế) được tổ chức 3 năm một lần, nhằm cầu cho mưa thuận, gió hoà, tàu thuyền ra khơi thuận buồm xuôi gió, khai thác được nhiều thủy sản trong năm.
Từ sáng sớm, hàng ngàn người dân ở khu vực ven biển tỉnh Thừa Thiên - Huế đã về khu vực đình làng Thai Dương để dự lễ tế Thành hoàng làng do các cụ cao niên địa phương thực hiện.
Sau nghi lễ tế tự tại đình làng Thai Dương theo nghi thức truyền thống, phần hội với hoạt cảnh làm trò đánh bắt cá tươi vui trong ngày đầu năm mới. Nhiều màn tái hiện sinh hoạt văn hóa của ngư dân vùng biển, những cảnh hoạt động nghề biển trên cạn, dưới nước... cũng đã được diễn ra.
Đến với lễ hội, người dân cầu mong năm mới tàu thuyền vươn khơi đầy ắp cá tôm, người đi biển đều được bình an trước sóng gió.
Ban Tổ chức mong muốn ngư dân có một năm hoạt động trên biển bội thu, sản phẩm đánh bắt đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu để nâng cao giá trị. Đồng thời người dân chấp hành nghiêm quy định của Nhà nước, không đánh bắt ở vùng biển nước ngoài, góp phần vào nỗ lực chung để sớm tháo gỡ Thẻ vàng IUU của Ủy ban châu Âu.
Trong khuôn khổ lễ hội còn diễn ra cuộc thi đua ghe giữa các làng ven biển. Nhiều tàu, thuyền khai thác xa bờ cũng đã khởi hành để đánh bắt vụ cá đầu năm.
Trước đó, vào ngày 1/2 (tức ngày 11 tháng Giêng), lễ hội cầu ngư cùng diễn ra tại làng Thai Dương Hạ (xã Hải Dương, TP Huế) với sự tham gia của đông đảo người dân, du khách do bù lại 3 năm trước không thể tổ chức lễ hội truyền thống này do ảnh hưởng của dịch bệnh.
Lễ hội diễn ra tại phá Tam Giang với các hoạt cảnh tái hiện sinh động các hoạt động ngư nghiệp, thể hiện ước mong một mùa vụ mới tôm cá đầy thuyền, ra khơi đánh bắt bình an.
Lễ hội chia làm 2 phần, phần lễ gồm Lễ Cung nghinh ngài Thần hoàng, tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ như múa lân, biểu diễn ca Huế và lễ Cầu an. Tất cả các chủ thuyền mặc áo dài đen, quần trắng, đầu chít khăn đỏ chỉnh tề lần lượt vào làm lễ.
Trước lúc vào lễ chánh tế, các bô lão trong làng thắp hương cầu khấn đất trời phù hộ cho con em làng chài sức khỏe, ra khơi gặp sóng yên, bể lặng. Lễ Chánh Tế, sẽ có một bài văn tế dâng lên các vị thần linh và tiền bối của làng, cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, con em làng chài sức khỏe, đánh bắt được mùa, dân làng no ấm, mọi người hạnh phúc.
Phần hội ở đây rất đặc biệt với nhiều trò diễn hài hước, phóng khoáng tái hiện toàn bộ của sống của người dân địa phương. Tại sân đình, người dân diễn trò, bủa lưới nậu lưới… Lễ hội Cầu Ngư còn có cuộc thi đua trải sôi động, quy tụ rất nhiều tay chèo xuất sắc của vùng.
Lễ hội cầu ngư là ngày hội làng biển ở Thừa Thiên Huế, giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, hướng về cội nguồn và tạo nên sự cố kết cộng đồng bao đời nay của cư dân vùng biển. Đồng thời là bài ca lao động của cộng đồng cư dân vùng biển, được tái hiện qua các hoạt động nghi thức truyền thống, góp phần lưu giữ bản sắc văn hóa vùng đất Thừa Thiên – Huế nói riêng và của miền Trung nói chung.
