Con gái Tổng thống Duterte nối nghiệp cha trên chính trường Philippines

Với tên đầy đủ Sara “Inday Sara” Zimmerman Duterte-Carpio, nữ chính trị gia 43 tuổi là thị trưởng đương nhiệm của thành phố Davao. Đồng thời, bà cũng là nữ thị trưởng đầu tiên cũng như là người trẻ nhất từng được bầu giữ chức vụ này trong lịch sử thành phố. Cha của bà là Tổng thống sắp mãn nhiệm Rodrigo Duterte cũng từng là thị trưởng thành phố phía nam này trong nhiều nhiệm kỳ, trước khi đắc cử vào chức vụ cao nhất của quốc gia.

Bà Sara Duterte tốt nghiệp với 2 bằng cử nhân luật và khoa học, sau đó chính thức bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình với vị trí phó thị trưởng thành phố Davao, rồi tới thị trưởng chính thức vào năm 2010. Bà đã trải qua 2 nhiệm kỳ thị trưởng ở đây từ 2010 tới 2013 và 2016 tới hiện tại.

Trong nhiệm kỳ thị trưởng đầu tiên, bà được Tổng thống Benigno “Noynoy” Aquino III bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng Phát triển Khu vực và được chọn làm Chủ tịch Ủy ban Phát triển Khu vực Mindanao của Cơ quan Kinh tế và Phát triển Quốc gia.

Trên thực tế, cuộc chạy đua vào vị trí phó tổng thống của bà vừa qua là một quyết định được ra vào phút chót. Trước đó, bà Sara đã tuyên bố mình không quan tâm tới việc tìm kiếm một chức vụ cấp quốc gia.

Em trai của bà, đồng thời là Phó thị trưởng thành phố Davao, ông Sebastian “Baste” Duterte, cũng đã rút lại đề nghị tái tranh cử để thay thế bà trong cuộc đua Thị trưởng thành phố Davao. Sự xuất hiện vào phút cuối này của bà Sara cũng phần nào gợi nhớ tới cuộc chạy đua tổng thống của chính cha mình.

Dù được những người ủng hộ Tổng thống Rodrigo Duterte coi như người kế nhiệm ông trên chính trường, cũng như được chính cha mình thừa nhận như vậy, bà Sara trên thực tế lại là một người có tính cách vô cùng độc lập và có những kế hoạch khác với những gì cha mình đặt ra.

Bà Sara Duterte và cha mình có cách giao tiếp riêng rất đặc biệt với nhau. Ảnh: Presidential Communications.

Tính độc lập

Mối quan hệ đặc biệt giữa bà Sara và cha mình cũng từng được cả hai người trong cuộc cũng như nhiều người khác nhắc tới. Theo ông Earl Parrreno, người viết tiểu sử về Tổng thống Duterte, bà là đứa trẻ mà ông Rodrigo “thực sự tin tưởng”.

Khi mới 28 tuổi nhưng đã được giữ chức phó thị trưởng, bà đã phủ nhận những lời chỉ trích về một “triều đại chính trị đang dần mở rộng của nhà Duterte”. Bà khẳng định các cử tri có quyền lựa chọn bầu hay không bầu 2 người thuộc gia đình Duterte vào các chức vụ hàng đầu của thành phố.

Khi vận động tranh cử năm 2007, ông Rodrigo Duterte cũng khẳng định con gái ông luôn có suy nghĩ độc lập. Ông đã thành lập đội ngũ của riêng mình sau khi lên chức phó thị trưởng và thị trưởng. Tương tự như vậy, bà Sara cũng tự thành lập nên đội của mình khi giữ các nhiệm kỳ thị trưởng.

Trong lần đầu tiên ra mắt công chúng với chức vụ cao nhất thành phố Davao, bà Sara đã không tạo ra một ấn tượng tốt, khi vướng vào lùm xùm đấm cảnh sát trưởng của tòa án. Nguyên nhân lúc đó là vì cảnh sát trưởng đã tự ý thực hiện một lệnh trục xuất bà, bất chấp yêu cầu của bà Sara về việc hoãn lại để tránh bạo loạn.

Vụ việc đã được ghi lại trên camera giám sát và lan truyền nhanh chóng trên cả nước với tốc độ chóng mặt. Sau đó, bà Sara đã phải đối mặt với các khiếu nại hành chính và hình sự cũng như bị Văn phòng Thanh tra khiển trách. Bà có đưa ra lời xin lỗi chính thức, tuy nhiên vẫn thẳng thắn tuyên bố mình “sẵn sàng chấp nhận mọi hậu quả”.

Về sau, bà mô tả chuyện này như một “bước ngoặt” trong sự nghiệp chính trị của mình ngay khi vừa kết thúc 3 năm làm phó thị trưởng. Theo bà, đây là một "lời nhắc nhở” bản thân không được làm xấu mặt những nhiệm vụ mà người dân trao cho mình.

Ngay cả các chính sách của bà Sara và cha mình cũng có những khác biệt nhất định. Trong khi ông Rodrigo thường được nhìn nhận như “thị trưởng của mọi người”, bà Sara lại có phần cứng rắn hơn. Thậm chí, bà còn bị nhiều người cho rằng có tư tưởng “chống người nghèo” với các chính sách trong lĩnh vực giao thông công cộng của mình.

Do tất cả những yếu tố trên, không có gì ngạc nhiên khi bà Sara không có bất kỳ động thái nào ngay cả khi cha của bà tuyên bố con gái sẽ tranh cử tổng thống. Khi ông Rodrigo Duterte mãn nhiệm và chuẩn bị nghỉ hưu, áp lực tới từ các đồng minh chính trị và những người ủng hộ ngày càng gia tăng thúc đẩy bà phải ra mặt nối nghiệp cha ở tầm quốc gia. Tuy nhiên thay vào đó, bà lặng lẽ nộp giấy chứng nhận ứng cử cho nhiệm kỳ thứ 3 làm thị trưởng thành phố Davao.

Sau đó, bà lại bất ngờ ứng cử làm phó tổng thống chứ không phải tổng thống như nhiều người mong muốn, bất chấp việc dẫn đầu các cuộc khảo sát cho vị trí cao nhất quốc gia.

Trong khi đó, mối quan hệ giữa bà Sara và cha mình cũng tương đối đặc biệt. Bà có nhiều điểm khác biệt với cha, đặc biệt là ở việc giữ kín đời sống riêng tư của mình. Trước đó, bà cho biết mình chưa bao giờ thực sự gần gũi với cha mình. Theo bà, 2 người không nói chuyện quá nhiều, đặc biệt là không bao giờ nói chuyện công việc, nhưng lại không có mâu thuẫn với nhau. Đây chỉ là cách thức giao tiếp riêng giữa 2 cha con.

Bà Sara Duterte lúc vẫđang làm thị trưởng thành phố Davao. Ảnh: davaocity.gov.ph

Con đường chính trị thuận lợi

Dù là một con người độc lập và rất có chính kiến, không thể phủ nhận sự thành công của bà Sara một phần tới từ vị trí “người kế nhiệm” ông Rodrigo. Điều này cũng giúp sự nghiệp chính trị của bà thuận lợi nhờ sự ủng hộ từ đồng minh của cha bà.

Ông Ronald Holmes, chủ tịch công ty bầu cử Pulse Asia, cũng đồng ý với nhận định này. Ông cho biết hơn một nửa số người tán thành và tin tưởng Tổng thống Duterte tham gia vào khảo sát bày tỏ sự ưu tiên đối với bà Sara cho vị trí phó tổng thống.

Trước đó, sau khi giành chiến thắng cho vị trí phó thị trưởng Davao năm 2007 một cách dễ dàng, bà Sara lại tiếp tục đọ sức với người phát ngôn Hạ viện lúc bấy giờ là ông Prospero Nograles trong một chiến dịch gay gắt chạy đua vào ghế thị trưởng thành phố này năm 2010. Kết quả cho thấy bà Sara Duterte dễ dàng thắng đối thủ của mình với chiến thắng 380.268 phiếu so với 103.963.

Tới cuộc tái bầu cử thị trưởng Davao năm 2016, bà Sara gần như không có bất kỳ đối thủ nào khi mà đối thủ chính của bà chỉ ghi nhận hơn 2.000 phiếu bầu. Tới năm 2019 khi di chuyển khắp đất nước để vận động cho hai ghế tại Thượng viện của mình, bà đã giành chiến thắng lớn trên toàn quốc nhưng lại không thành công được như vậy tại chính quê nhà của mình.

Dưới sự giám sát của bà, thành phố Davao cũng đã vươn lên trở thành đô thị giàu thứ 8 trong nước vào năm 2020 - tăng một bậc so với năm trước. Davao cũng được Bộ Thương mại và Công nghiệp Philippines xếp hạng là thành phố đô thị hóa thứ 4 tính đến năm 2021, dựa trên các chỉ số đo lường về tính năng động kinh tế, hiệu quả của chính phủ, cơ sở hạ tầng và khả năng phục hồi.

Tuy nhiên theo nhiều người, Davao vốn là một “cỗ máy được bôi trơn đầy đủ” và nó vẫn luôn hoạt động ổn định như vậy bất kể nhà lãnh đạo là ai. Vấn đề ở đây là thành phố sẽ vận hành theo hướng nào mà thôi.

Dù vậy, bà Sara Duterte vẫn được đánh giá đã đạt được nhiều thành công trên nền móng mà cha của bà, ông Rodrigo Duterte, đã dày công xây dựng lên.

"Đế chế" chính trị của nhà Duterte với ông Rodrigo Duterte ở giữa cùng vợ mình Elizabeth Zimmerman, con gái Sara và 2 con trai Paolo và Sebastian. Ảnh: Yahoo News